رشد تشیع در افغانستان و نقش ایران

روزنامه واشنگتن پست از رشد اعتقاد به اصول تشیع در افغانستان خبر داده است و از نگرانی برخی رهبران سنی از نقش ایران در این رشد نوشته است.

این روزنامه به مناسبت آغاز ماه محرم و برگزاری مراسم عزاداری شیعیان در این ماه در گزارشی به بررسی شرایط زندگی پیروان این مذهب پرداخته است.

پملا کانستبل گزارشگر واشنگتن پست با توصیف شرایط پایتخت افغانستان که "پرچم های سیاه در گذرگاه های آن نصب شده و صدای نوحه همراه با ریتم کند زنجیر زنی از بلندگوهای آن پخش می شود" برای خوانندگان خود توضیح داده که این موارد از نشانه های یک عزاداری 10 روزه در میان پیروان مذهب شیعه در سرتاسرجهان است که به یاد امام سوم شیعیان به "خودزنی" می پردازند.

اما برای خبرنگار این نشریه آمریکایی این نکته جالب بوده که مراسم عزاداری محرم در شرایطی مورد قبول سیاسی قرار گرفته که مسلمانان این کشور عمدتا سنی هستند و شیعیان در چند مقطع در تاریخ این کشور تحقیر و سرکوب شده اند که این روزنامه آن را "نشانه ای قابل توجه از ظهور سریع تشیع تحت لوای هفت سال حکومت دموکراتیک" در افغانستان دانسته است.

واشنگتن پست به نقل از سید حسین عالمی بلخی، روحانی شیعه و نماینده پارلمان این کشور شرایط موجود برای شیعیان افغانستان را "بهترین در تاریخ" ذکر می کند و یادآوری می کند که اکنون حق برگزاری مراسم مذهبی شیعه در قانون اساسی ذکر شده است.
پملا کانستبل متذکر می شود که شیعیان بیشتر از 25 درصد جمعیت مسلمانان افغانستان را تشکیل نمی دهند و هنوز هم بسیاری از شیعیان از جمله هزاره ها در نقاط فقیر افغانستان مانند ولایت بامیان زندگی می کنند. او حتی به برخورد تحقیر آمیز با هزاره ها در پایتخت افغانستان اشاره می کند که به کارهای پست گماشته می شوند و "به حمل بار می پردازند."

با این حال این گزارشگر می نویسد از زمان سرنگونی طالبان که تشیع را غیر اسلامی می دانست، ده ها هزار شیعه از ایران، همسایه غربی خود بازگشته اند و بسیاری با مهارت های حرفه ای و دید مدرن مدنی به وطن خود بازگشته اند.

واشنگتن پست به عنوان نمونه یادآور می شود که زنان شیعه کمتر از زنان سنی مقید هستند و در انتخابات عمومی سال 2004 میزان مشارکت زنان در مناطق شیعه نشین از دیگر نقاط بیشتر بود.

این روزنامه که به عنوان نشانه رشد حضور شیعیان در جامعه از نمایندگی پیروان این مذهب در پارلمان افغانستان و به عهده گرفتن پست های دولتی توسط آنها می نویسد و می افزاید: "دولت ایران با ساختن مسجد، ورزشگاه و دانشگاهی تازه در کابل، آشکارا به ظهور شیعه در افغانستان کمک کرد."
"
برخی افغان ها که درباره نیات ایران تردید دارند و نگرانند شیعیان با کسب نفوذی بیش از اندازه بر حکومت افغانستان آن را تضعیف کنند، لطف ایران را تحولی نگران کننده می دانند."

با این حال واشنگتن پست از رهبران محلی شیعه نقل می کند که آنها قصد ندارد اجازه بروز چنین تحولی را بدهند؛ این روزنامه می نویسد آنها معتقدند به نسبت روحانیون شیعه همتای خود در ایران مواضع و دید سیاسی بازتر و دموکراتیک تری دارند و تردید چندانی درباره انگیزه ایران نسبت به همسایگان فقیرترش که مورد حمایت نیروهای آمریکایی قرار دارند و با کمک غرب بازسازی می شوند، ندارند.

سید حسین عالمی بلخی به واشنگتن پست می گوید: "می دانیم که ایران نمی خواهد ببیند که افغانستان از نظر اجتماعی، اقتصادی یا نظامی پیشرفت کند، اما مقام های ما به ما می گویند ما شواهدی مبنی بر اینکه ایران در تلاش است صلح و ثبات را بر هم بزند ندیده ایم. ما می خواهیم همسایگان خوبی باشیم."

خبرنگار واشنگتن پست بار دیگر به افزایش آزادی های مذهبی اشاره می کند و می نویسد: "این سومین سال پیاپی است که مقام های ارشد افغان همراه با رهبران ارشد سنی در مراسم عزاداری روز عاشورا شرکت می کنند و هر چند بسیاری از سنی ها مراسم سینه زنی شیعیان را رد می کنند، برخی رهبران سنی در هفته منتهی به روز دهم محرم روزه می گیرند و فقرا را اطعام می کنند."

این نشریه امریکایی در نهایت در توصیف احساس قدرت و غرور کنونی شیعیان افغانستان از زبان یک کارگر 32 ساله شیعه می نویسد: "در زمان طالبان تنها جایی که می توانستیم مراسم محرم را انجام دهیم در زیر زمین خانه هایمان بود. اکنون به خیابان ها می رویم تا همه بینند."